Podgorica je glavni i najveći grad Crne Gore, dok Cetinje ima status prijestonice. Prema popisu iz 2003. imala je 136.473 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 117.875 stanovnika). Šire područje Podgorice obuhvata 10,4 % teritorije Crne Gore i 27,3 % njenog stanovništva.
Podgorica je glavna raskrsnica puteva u Crnoj Gori. Njen pogodan položaju na ušću reke Ribnice u Moraču u Zetsko-bjelopavlićkoj ravnici. Grad je blizu zimskim centrima na sjeveru zemlje i letovalitišima na Jadranskom moru.
Podgorica se nalazi blizu ostataka rimskog grada Dokleje. U srednjem vijeku ovde je postojalo naselje koje se zvalo Ribnica, a pod ovim imenom grad se prvi put smominje 1326. Podgorica je od 1878. ušao u sastav Kneževine Crne Gore. Od 1946. je administrativno sjedište Crne Gore, a za vrijeme SFRJ Podgorica se zvala Titograd.
Sadržaj[sakrij]
1 Geografski položaj
1.1 Klima
2 Istorija
3 Administrativna podjela
4 Demografija
5 Privreda
5.1 Saobraćaj
6 Kultura
6.1 Obrazovanje
7 Arhitektura
8 Gradovi pobratimi
9 Reference
10 Spoljašnje veze
//
[uredi] Geografski položaj
Podgorica se nalazi u centralnom dijelu Crne Gore. Oblast je ispresecana rijekama, a sam grad se nalazi 15 km severno od Skadarskog jezera. Reke Morača i Ribnica teku kroz grad, dok u blizini protiču Zeta, Cijevna, Sitnica i Mareza. Sa gradnjom tunela Sozina Jadransko more je na svega pola sata vožnje.
Nasuprot većem delu Crne Gore, Podgorica leži u ravnici na severnom kraju Zetske ravnice. Jedini izuzetak su brda koja nadgledaju grad. Najvažnije brdo je Gorica (107 m), koja se uzdiže iznad centra grada. Ostrala brda su Malo brdo, Velje brdo, Ljubović i Čardak. Ova brda su suviše strma da bi se na njima moglo graditi i time ograničavaju širenje grada.
[uredi] Klima
U Podgorici vlada izmijenjena sredozemna klima sa toplim i suvim ljetima i hladnim zimama. Iako je grad na samo 50 km od Jadranskog mora, blizina Dinarskih planina na sjeveru mijenja njegovu klimu. Prosečna količina padavina je 1.544 mm. Temperatura prelazi 25 °C tokom oko 135 dana u godini, a srednja dnevna temperatura je 16,4 °C. Broj kišnih dana je 115, a jak vetar duva otprilike tokom 60 dana. Periodični, ali jak sjeverni vetar ima uticaj na klimu zimi tako što izaziva osjećaj da je temperatura nekoliko stepeni niža.
Podgorica je naročito poznata po izuzetno toplim ljetima: temperature preko 40 °C su česte tokom jula i avgusta. Najviša zabeležena temperatura od 45,8 °C izmerena je 16. avgusta 2007. Snijeg je skoro nepoznata pojava u Podgorici.
[uredi] Istorija
Podgorica je raskrsnica nekoliko istorijski važnih puteva, blizu reka Zete, Morače, Cijevne, Ribnice i Sitnice, u dolini Skadarskog jezera i blizu Jadranskog mora, u plodnoj niziji sa prijatnom klimom. Najstarija ljudska naselja su iz praistorije; najstariji fizički ostaci su iz kasnog kamenog doba. U ilirskom periodu, područje Zetsko-bjelopavlićke nizije su naseljavala plemena Labeati i Dokleati. Labeati su zauzimali područje od Skadra do današnje Podgorice i sazidali su tvrđavu Medun (Meteon). Dokleati su takođe živeli u području reke Zete i zahvaljujući povoljnom geografskom i putnom položaju, ekonomski su se brzo razvijali. Njihovo najveće naselje je bila Doklea, grad oko 3 km severozapadno od današnje Podgorice.
U rimsko doba na području današnje Podgorice postojala su tri urbana centra: Alata, Birziminium i Doklea. Sa padom Rimskog carstva i dolaskom prvih slovenskih i avarskih plemena, u okolini se dešavaju mnogi krupni događaji. Vremenom su stare tvrđave izgubile svoj značaj i sagrađeni su novi gradovi. Sa naseljavanjem ovog područja, Sloveni su stvorili novu državu, prihvatili hrišćanstvo i feudalni poredak. Slovenska plemena u ovom području su bila u stalnom ratu sa Vizantijom i pokušavala su da osnuju svoju državu. Rezultat ovoga je bilo osnivanje novog naselja koje je dobilo ime Ribnica po reci na kojoj je sagrađeno. Prvi pomen Ribnice je za vreme vladavine srpske dinastije Nemanjića, pošto je rodonačelnik ove dinastije Stefan Nemanja rođen u Ribnici. Značaj Ribnice je bio u njenom značaju kao raskršća u komunikaciji za zapadom.
Hram Hristovog vaskresenja u Podgorici
Naziv Podgorica upotrebljen je prvi put 1326. godine u sudskom dokumentu kotorske arhive.[1] Grad je bio ekonomski jak: trgovačke veze između Dubrovnika i države Nemanjića, dobro razvijene u to vreme, su išle do Podgorice kroz Trebinje i Nikšić. Ovo je ubrzalo razvoj grada i povećalo vojni značaj. Tursko osvajanje Podgorice 1474. godine je prekinulo ovaj procvat. Turci su sagradili veliku utvrdu u Pogodici, koja je od od trgovačke postaje postala glavna baza za odbranu i napad na okolna nemirna plemena. Uvrđenje je izdržalo sve napade sve do 1878. kada su ga osvojili Crnogorci. U saglasnosti sa odlukom Berlinskog kongresa, Podgorca je pripala Crnoj Gori, što je označilo kraj četvorovekovne turske vladavine. Grad se brzo razvijao kao trgovačko sjedište. Godine 1902. osnovana je fabrika duvana, prvo značajnije privredno preduzeće, a dvije godine kasnije Zetska štedionioca, koja će ubrzo prerasti u Podgoričku banku.
Grb Titograda
Prvi svjetski rat je označio kraj brzog razvoja Podgorice, do tada najvećeg grada tek proglašene Kraljevine Crne Gore. Grad je 1916. okupirala Austro-Ugarska i držala ga do 1918. Nakon savezničkog oslobođenja, u gradu je 26. novembra 1918. održana Podgorička skupština na kojoj je donesena odluka o pristupanju Crne Gore Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Između dva svjetska rata, broj stanovnika Podgorice se kretao oko 13.000 lica.[1]
Trg republike u Podgorici (do 2006. Trg Ivana Milutinovića) je 2006. godine popločan i renoviran.
Podgorica je pretrpela velika razaranja tokom Drugog svjetskog rata, pošto je bila bombardovana preko 70 puta, što je izazvalo smrt preko 4.100 osoba.[1] Grad su oslobodili partizani 19. decembra 1944.
U socijalističkoj Jugoslaviji, pod imenom Titograd, grad je 13. jula 1946. postao glavni grad SR Crne Gore umjesto Cetinja. Uslijedio je period još bržeg razvoja: stanovništo grada se dramatično uvećalo, grad je bio značajno industrijalizovan, poboljšana je infrastruktura, osnovane su zdravstvene, obrazovne i kulturne ustanove. Grad je postao komercijalni, društveno-ekomonomski i kulturni centar republike. Napredak je još jednom zaustavljen zbog raspada SFRJ tokom 1990ih. Ime Podgorica je vraćeno na referendumu 2. aprila 1992.
Ratovi su zaobišli Crnu Goru, ali je cela država trpela ekonomske posledice. Period stagnacije je trajao tokom 1990ih, a privreda je počala da se oporavlja početkom 21. vijeka. Poslije referenduma o nezavisnosti 2006. Podgorica je postala glavni grad nezavisne Crne Gore. U njoj se nalazi sjedište Vlade i Skuptšine.
[uredi] Administrativna podjela
Ovaj članak ili poglavlje ne citira izvore, tako da postoji verovatnoća da su neke informacije iznete u ovom članku netačne.
Možete pomoći Vikipediji unoseći odgovarajuće reference.
Opština Podgorica se sastoji od užeg gradskog jezgra i dve gradske opštine, Golubovci i Tuzi. Pojam gradskih opština je usvojen Zakonom o glavnom gradu iz 2005. Gradska opština, po sadašnjem zakonu, ima sledeća tela:
skupštinu gradske opštine
predsjednika gradske opštine
Cela opština Podgorica je podeljena u 57 mjesnih zajednica.
Gradske četvrti Podgorice su:
Gradske četvrti Podgorice
Centar
Preko Morače
Blok 5
Blok 6
Tološi
Momišići
Gornja Gorica
Donja Gorica
Pod Goricom
Zagorič
Zlatica
Masline
Konik
Vrela Ribnice
Stari Aerodrom
Drač (Podgorica)
Dahna
Stara Varoš
Zabjelo
Tuški put
[uredi] Demografija
U naselju Podgorica živi 101.027 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 34,3 godina (33,3 kod muškaraca i 35,3 kod žena). U naselju ima 40.090 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,40.
Stanovništvo u ovom naselju veoma je heterogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.
Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija
Godina
Stanovnika
1948.
14369
[2]
1953.
19868
1961.
35054
1971.
61727
1981.
96074
1991.
117875
116235
2003.
140734
136473
Etnički sastav prema popisu iz 2003.[3]
Crnogorci
81.672
59,84%
Srbi
37.037
27,13%
Muslimani
3.726
2,73%
Bošnjaci
1.680
1,23%
Albanci
1.404
1,02%
Romi
1.314
0,96%
Hrvati
653
0,47%
Jugosloveni
417
0,30%
Makedonci
295
0,21%
Slovenci
136
0,09%
Mađari
78
0,05%
Rusi
54
0,03%
Nemci
29
0,02%
Egipćani
22
0,01%
Italijani
17
0,01%
nepoznato
1.034
0,75%
Podgorica je glavna raskrsnica puteva u Crnoj Gori. Njen pogodan položaju na ušću reke Ribnice u Moraču u Zetsko-bjelopavlićkoj ravnici. Grad je blizu zimskim centrima na sjeveru zemlje i letovalitišima na Jadranskom moru.
Podgorica se nalazi blizu ostataka rimskog grada Dokleje. U srednjem vijeku ovde je postojalo naselje koje se zvalo Ribnica, a pod ovim imenom grad se prvi put smominje 1326. Podgorica je od 1878. ušao u sastav Kneževine Crne Gore. Od 1946. je administrativno sjedište Crne Gore, a za vrijeme SFRJ Podgorica se zvala Titograd.
Sadržaj[sakrij]
1 Geografski položaj
1.1 Klima
2 Istorija
3 Administrativna podjela
4 Demografija
5 Privreda
5.1 Saobraćaj
6 Kultura
6.1 Obrazovanje
7 Arhitektura
8 Gradovi pobratimi
9 Reference
10 Spoljašnje veze
//
[uredi] Geografski položaj
Podgorica se nalazi u centralnom dijelu Crne Gore. Oblast je ispresecana rijekama, a sam grad se nalazi 15 km severno od Skadarskog jezera. Reke Morača i Ribnica teku kroz grad, dok u blizini protiču Zeta, Cijevna, Sitnica i Mareza. Sa gradnjom tunela Sozina Jadransko more je na svega pola sata vožnje.
Nasuprot većem delu Crne Gore, Podgorica leži u ravnici na severnom kraju Zetske ravnice. Jedini izuzetak su brda koja nadgledaju grad. Najvažnije brdo je Gorica (107 m), koja se uzdiže iznad centra grada. Ostrala brda su Malo brdo, Velje brdo, Ljubović i Čardak. Ova brda su suviše strma da bi se na njima moglo graditi i time ograničavaju širenje grada.
[uredi] Klima
U Podgorici vlada izmijenjena sredozemna klima sa toplim i suvim ljetima i hladnim zimama. Iako je grad na samo 50 km od Jadranskog mora, blizina Dinarskih planina na sjeveru mijenja njegovu klimu. Prosečna količina padavina je 1.544 mm. Temperatura prelazi 25 °C tokom oko 135 dana u godini, a srednja dnevna temperatura je 16,4 °C. Broj kišnih dana je 115, a jak vetar duva otprilike tokom 60 dana. Periodični, ali jak sjeverni vetar ima uticaj na klimu zimi tako što izaziva osjećaj da je temperatura nekoliko stepeni niža.
Podgorica je naročito poznata po izuzetno toplim ljetima: temperature preko 40 °C su česte tokom jula i avgusta. Najviša zabeležena temperatura od 45,8 °C izmerena je 16. avgusta 2007. Snijeg je skoro nepoznata pojava u Podgorici.
[uredi] Istorija
Podgorica je raskrsnica nekoliko istorijski važnih puteva, blizu reka Zete, Morače, Cijevne, Ribnice i Sitnice, u dolini Skadarskog jezera i blizu Jadranskog mora, u plodnoj niziji sa prijatnom klimom. Najstarija ljudska naselja su iz praistorije; najstariji fizički ostaci su iz kasnog kamenog doba. U ilirskom periodu, područje Zetsko-bjelopavlićke nizije su naseljavala plemena Labeati i Dokleati. Labeati su zauzimali područje od Skadra do današnje Podgorice i sazidali su tvrđavu Medun (Meteon). Dokleati su takođe živeli u području reke Zete i zahvaljujući povoljnom geografskom i putnom položaju, ekonomski su se brzo razvijali. Njihovo najveće naselje je bila Doklea, grad oko 3 km severozapadno od današnje Podgorice.
U rimsko doba na području današnje Podgorice postojala su tri urbana centra: Alata, Birziminium i Doklea. Sa padom Rimskog carstva i dolaskom prvih slovenskih i avarskih plemena, u okolini se dešavaju mnogi krupni događaji. Vremenom su stare tvrđave izgubile svoj značaj i sagrađeni su novi gradovi. Sa naseljavanjem ovog područja, Sloveni su stvorili novu državu, prihvatili hrišćanstvo i feudalni poredak. Slovenska plemena u ovom području su bila u stalnom ratu sa Vizantijom i pokušavala su da osnuju svoju državu. Rezultat ovoga je bilo osnivanje novog naselja koje je dobilo ime Ribnica po reci na kojoj je sagrađeno. Prvi pomen Ribnice je za vreme vladavine srpske dinastije Nemanjića, pošto je rodonačelnik ove dinastije Stefan Nemanja rođen u Ribnici. Značaj Ribnice je bio u njenom značaju kao raskršća u komunikaciji za zapadom.
Hram Hristovog vaskresenja u Podgorici
Naziv Podgorica upotrebljen je prvi put 1326. godine u sudskom dokumentu kotorske arhive.[1] Grad je bio ekonomski jak: trgovačke veze između Dubrovnika i države Nemanjića, dobro razvijene u to vreme, su išle do Podgorice kroz Trebinje i Nikšić. Ovo je ubrzalo razvoj grada i povećalo vojni značaj. Tursko osvajanje Podgorice 1474. godine je prekinulo ovaj procvat. Turci su sagradili veliku utvrdu u Pogodici, koja je od od trgovačke postaje postala glavna baza za odbranu i napad na okolna nemirna plemena. Uvrđenje je izdržalo sve napade sve do 1878. kada su ga osvojili Crnogorci. U saglasnosti sa odlukom Berlinskog kongresa, Podgorca je pripala Crnoj Gori, što je označilo kraj četvorovekovne turske vladavine. Grad se brzo razvijao kao trgovačko sjedište. Godine 1902. osnovana je fabrika duvana, prvo značajnije privredno preduzeće, a dvije godine kasnije Zetska štedionioca, koja će ubrzo prerasti u Podgoričku banku.
Grb Titograda
Prvi svjetski rat je označio kraj brzog razvoja Podgorice, do tada najvećeg grada tek proglašene Kraljevine Crne Gore. Grad je 1916. okupirala Austro-Ugarska i držala ga do 1918. Nakon savezničkog oslobođenja, u gradu je 26. novembra 1918. održana Podgorička skupština na kojoj je donesena odluka o pristupanju Crne Gore Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Između dva svjetska rata, broj stanovnika Podgorice se kretao oko 13.000 lica.[1]
Trg republike u Podgorici (do 2006. Trg Ivana Milutinovića) je 2006. godine popločan i renoviran.
Podgorica je pretrpela velika razaranja tokom Drugog svjetskog rata, pošto je bila bombardovana preko 70 puta, što je izazvalo smrt preko 4.100 osoba.[1] Grad su oslobodili partizani 19. decembra 1944.
U socijalističkoj Jugoslaviji, pod imenom Titograd, grad je 13. jula 1946. postao glavni grad SR Crne Gore umjesto Cetinja. Uslijedio je period još bržeg razvoja: stanovništo grada se dramatično uvećalo, grad je bio značajno industrijalizovan, poboljšana je infrastruktura, osnovane su zdravstvene, obrazovne i kulturne ustanove. Grad je postao komercijalni, društveno-ekomonomski i kulturni centar republike. Napredak je još jednom zaustavljen zbog raspada SFRJ tokom 1990ih. Ime Podgorica je vraćeno na referendumu 2. aprila 1992.
Ratovi su zaobišli Crnu Goru, ali je cela država trpela ekonomske posledice. Period stagnacije je trajao tokom 1990ih, a privreda je počala da se oporavlja početkom 21. vijeka. Poslije referenduma o nezavisnosti 2006. Podgorica je postala glavni grad nezavisne Crne Gore. U njoj se nalazi sjedište Vlade i Skuptšine.
[uredi] Administrativna podjela
Ovaj članak ili poglavlje ne citira izvore, tako da postoji verovatnoća da su neke informacije iznete u ovom članku netačne.
Možete pomoći Vikipediji unoseći odgovarajuće reference.
Opština Podgorica se sastoji od užeg gradskog jezgra i dve gradske opštine, Golubovci i Tuzi. Pojam gradskih opština je usvojen Zakonom o glavnom gradu iz 2005. Gradska opština, po sadašnjem zakonu, ima sledeća tela:
skupštinu gradske opštine
predsjednika gradske opštine
Cela opština Podgorica je podeljena u 57 mjesnih zajednica.
Gradske četvrti Podgorice su:
Gradske četvrti Podgorice
Centar
Preko Morače
Blok 5
Blok 6
Tološi
Momišići
Gornja Gorica
Donja Gorica
Pod Goricom
Zagorič
Zlatica
Masline
Konik
Vrela Ribnice
Stari Aerodrom
Drač (Podgorica)
Dahna
Stara Varoš
Zabjelo
Tuški put
[uredi] Demografija
U naselju Podgorica živi 101.027 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 34,3 godina (33,3 kod muškaraca i 35,3 kod žena). U naselju ima 40.090 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,40.
Stanovništvo u ovom naselju veoma je heterogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.
Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija
Godina
Stanovnika
1948.
14369
[2]
1953.
19868
1961.
35054
1971.
61727
1981.
96074
1991.
117875
116235
2003.
140734
136473
Etnički sastav prema popisu iz 2003.[3]
Crnogorci
81.672
59,84%
Srbi
37.037
27,13%
Muslimani
3.726
2,73%
Bošnjaci
1.680
1,23%
Albanci
1.404
1,02%
Romi
1.314
0,96%
Hrvati
653
0,47%
Jugosloveni
417
0,30%
Makedonci
295
0,21%
Slovenci
136
0,09%
Mađari
78
0,05%
Rusi
54
0,03%
Nemci
29
0,02%
Egipćani
22
0,01%
Italijani
17
0,01%
nepoznato
1.034
0,75%
Нема коментара:
Постави коментар